वृक्षारोपणमा अनियमितता भएको स्थानीयको दावी
भैरहवा– पश्चिम नवलपरासीको सुनवल नगरपालिका–११, जर्घास्थित कोटहीदेवी सामुदायिक वनमा गएको आसार १४ गते लुम्बिनी प्रदेशको बृहत्त वृक्षारोपण अभियान गरियो । त्यसदिन २० हजार बिरुवा रोपेर कीर्तिमान बनाएको उद्घोष गरिएको थियो । वृक्षारोपणमा पूर्व मुख्यमन्त्री शंकर पोखरेलसहित आम नागरिकले श्रमदान गरेका थिए ।
त्यसको एक हप्तासम्म थप १८ हजार नौ सय ४० बिरुवा रोपियो । कोही ज्यालादारीमा त केहीले ज्याला नलिई काम गरेका थिए । तार जाली लगाउन, खाल्डा खन्न, वृक्षारोपण गर्न तथा खाजा र भत्तामा डिभिजन वन कार्यालय नवलपरासी पश्चिमले ६० लाख बढी खर्च गरेको छ । तर, खर्च भएको भन्दा कागजी रुपमा बढी बनाएर रकम हिनामिना गरेको स्थानियको आरोप छ ।
वनको करिब ३० हेक्टर क्षेत्रफलमा वृक्षारोपण गरिएको जनाइएको छ । नेपाल विद्युत प्राधिकरणले प्रशारण लाइन विस्तार गर्दा वनमा पुगेको क्षति बापत वृक्षारोपण गर्न ६० लाख ४१ हजार सात सय २९ रुपैयाँ वनलाई उपलब्ध गराएको थियो । कोटहीदेवी सामुदायिक वन उपभोक्ता समूहले वृक्षारोपणको जिम्मा पाएको थियो । डिभिजन वन कार्यालय नवलपरासी पश्चिमले टेण्डर मार्फत ४२ लाख भन्दा बढी रकममा तारजाली र आरसीसी पोल खरिद गर्यो ।
यो सामुदायिक वनमा करिव ३९ हजार बिरुवा रोपेको उल्लेख छ । तर कार्य क्षेत्रमा धेरै कम विरुवा छन् । कतै मरेका छन् भने कतै विरुवा नै नरोपी खाल्डा यत्तिकै छाडिएको छ । ‘तारजाली र पोलको टेन्डर गर्दा, झाँडी फाड्दा, खाल्डा खन्दा समूहका सदस्यलाई जानकारीसमेत दिइएन’, स्थानीय टेकनारायाण यादवले भने, ‘यति सानो ठाउँमा त्यति ठूलो मात्रामा विरुवा लगाइयो भन्दा विश्वास गर्न सकिँदैन । कागजी प्रक्रिया मिलाएर रकम हिनाहिना गरेको हाम्रो ठहर छ ।’
स्थानीयका वृक्षारोपणमा अधिकांश श्रमदान गरिए पनि ज्यालादारी भनेर भुक्तानी गरी विलभौचर मिलाइएको, एउटा खाल्डो खन्न ३५ रुपैयाँसम्म ज्याला दिएको बताइए पनि कामदारले १५ देखि २० रुपैयाँसम्म मात्रै बुझेको बताउँछन् । ‘कागज खाल्डा खनेको पैसा धेरै बुझेको देखाइएको छ तर वास्तविकता फरक छ’, यादवले भने, ‘केही समूहका पदाधिकारी र वनको मिलेमतो छ ।’
स्थानीय मोहनीलाल भट्टराईले झाडी फाँडेको दैनिक पाँच सय र खाल्डा खनेको प्रति खाल्डा २० रुपैयाँ पाएको बताए । ‘मेरो छोराले काम गर्यो, खाल्डा खनेको प्रतिखाल्डोको २० रुपैयाँ बुझेको छ । कसरी ३५ रुपैयाँ बुझेको बनाइयो थाहा भएन’, उनले भने । उनले श्रमदानबाट धेरै वृक्षारोपण गरिएको बताए ।
नेपाल प्रहरी, नेपाली सेना, सशस्त्र, स्थानीयको श्रमदानबाट अधिकांश वृक्षारोपण गरिएको थियो । तर, धेरै ज्यालादारीमा देखाइएको स्थानीयको आरोप छ । वन र उपभोक्ता समितिले बिरुवा रोप्न, खाडल खन्न, झार गोड्न, जाली लगाउन तथा कर्मचारी र उपभोक्ता समितिको खाजा र भत्ता गरि १७ लाख ५० हजार बढी रकम खर्च भएको जनाएका छन् । तारजालीमा ४२ लाख बढी खर्च भएको छ ।
उपभोक्ता समूहका अध्यक्ष ईश्वरीप्रसाद जैशीले केही विरुवा मरे पनि अधिकांश बाँचेको बताए । उनले पानीका कारण खाल्डोमा रोपिएका विरुवा मरेको र हुर्किन नसकेको बताए । ‘स्थानीयले भनेजस्तो समूहले भ्रष्टाचार गरेको छैन’, उनले भने, ‘वनले कहाँ के गर्यो मलाई थाहा भएन ।’ उनले उपभोक्ता समितिमा आएको रकमबाट झाँडी फाँड्ने, खाल्डा खन्ने, वृक्षारोपणको भुक्तानी गरिएको बताए । यस्तै, सदस्यहरुको भत्ता, बाटो मर्मत, खाजानास्तामा रकम खर्चिएको उनले जनाए ।
स्थानीयले भने वनले आरसीसी पोल खरिद गर्दा बजार मूल्य भन्दा प्रतिपोल ३ सय रुपैयाँसम्म बढीमा खरिद गरेको आरोप लगाएका छन् । तर, वन यो स्वीकार्न तयार छैन । उपभोक्ता समितिले तारजाली र पोल खरिदबारे जानकारी नभएको तर न्यून रकमबाट आफूहरुले धेरै काम गरेको जनाएको छ ।
डिभिजन वन कार्यालयका अनुसार प्रतिपोल १ हजार २ सय ९५ मा खरिद गरिएको छ । वनमा १ हजार ४४७ पोल तारजाली लगाउँदा लागेको छ । तारजाली १८२ रुपैयाँ किलोका दरले १३ हजार १५२ किलो लागेको वनले बताएको छ । कार्यालय प्रमुख शंकरप्रसाद गुप्ता भन्छन्, ‘सबै काम प्रक्रियामा भएको छ । तारजाली जिल्ला दररेट अनुसार खरिद गरिएको हो’, उनले भने, ‘अनियमितता भएको भन्नु गलत हो ।’
कर्मचारी र उपभोक्ता समितिका पदाधिकारी तथा सदस्यले वृक्षारोपणका नाममा अनावश्यक खर्च गरेको स्थानियको आरोप छ । तर त्यस्ता फजुलका खर्च ज्यालामा मिलान गरिएको छ । मोटो रकम तलमाथि गरेको आरोप लगाउँदै स्थानीयले अनुसन्धानको माग गरेका छन् ।
प्रतिकृया दिनुहोस्